Getty Imagesİlk sefer global fosil yakıt rezervlerini, kullanımını ve salımını takip eden bir bilgi tabanı kullanıma girdi.
Bu hafta başlatılan uygulama, ülkelerin fosil yakıt rezervlerini ve üretimini kıymetlendiriyor ve bu üretimden kaynaklanabilecek toplam sera gazı emisyonlarını paylaşıyor.
Emisyonların daha sonra kalan karbon bütçesi üzerindeki tesiri hesaplanıyor.
Karbon bütçesi, global sıcaklıkların 1,5 santigrat derece gayesini aşmasını engellemek için belirlenmiş bir karbondioksit emisyon sonu.
Carbon Tracker ve Küresel Energy Monitor isimli kuruluşlar tarafından başlatılan uygulamaya nazaran global fosil yakıt rezervlerinin tamamının kullanılması durumunda sanayi ihtilalinden bu yana üretilen sera gazının tümünden fazlası atmosfere verilecek.
Diğer bir deyişle hükümetlerin tespit edilmiş kömür, petrol ve doğal gaz rezervlerinin tamamının kullanılmasına müsaade vermesi 3,5 trilyon tonun üzerinde sera gazı salımına yol açacak.
Bu, kalan karbon bütçemizin yedi katından fazla.
Veriler, öbür tüm ülkeler üretimlerini derhal durdursa bile sadece ABD ve Rusya’ya ilişkin fosil yakıt rezervlerinin global karbon bütçesini aşacak ölçüde olduğuna işaret ediyor.
Araştırma kapsamındaki 50 bin fosil yakıt alanı ortasında en güçlü emisyon kaynağı ise her yıl yaklaşık 525 milyon ton karbon emisyonu üreten Suudi Arabistan’daki Ghawar petrol alanı olarak yer alıyor.
TÜRKİYE VERİLERİ
Bulgulara nazaran Türkiye, toplam karbon emisyonları sıralamasında 89 ülke ortasında 35’inci sırada.
Türkiye kömür üretiminde ise 11’inci sırada.
Veriler, Türkiye’nin kömür üretiminden ortaya çıkan sera gazı emisyonlarının 2016 yılında 87 ton, 2019 yılında ise 134 ton olduğunu gösteriyor.
BBC Türkçe için bu bilgileri kıymetlendiren Ember Güç ve İklim Data Analisti Ufuk Alparslan, Türkiye’nin global kömür üretiminin yüzde 1,14’ünü gerçekleştirdiğini aktarıyor.
Alparslan, “Türkiye’nin Memleketler arası Güç Ajansı’nın (IEA) iki derecenin altında sıcaklık artışı senaryosuna uyumlu olması için 2030 yılına kadar kömür üretimini yüzde 35, 1.5 derece senaryosuyla uyumlu olması için ise yüzde 46 düşürmesi gerekiyor” diyor ve kelamlarına devam ediyor:
“2040 yılına kadar ise bu iki senaryoyla uyumlu düşüş oranlarının sırasıyla yüzde 60 ve yüzde 73 olması gerekiyor.”
Getty Images Zonguldak’ta bir kömür madeni 100 GİGATON KARBONDİOKSİT EMİSYON POTANSİYELİ OLAN YENİ PROJELER GELİŞTİRİYOR
Bilim insanları, 1,5 derece eşiğinin geçilmesinin dünyada eşi gibisi görülmemiş sıcak hava dalgaları, seller, kuraklıklar ve çeşitli çok hava olaylarına yol açmasını öngörüyor.
Uzmanlar, bu sıcaklık hududunun altında kalmamız için bundan sonra sırf 400 – 500 milyar ton sera gazının atmosfere verilebileceğini aktarıyor.
Enerji Ajansı (IEA) da 2021 yılında net sıfır senaryosu için hiçbir yeni fosil yakıt projesinin başlatılmaması gerektiğini aktarmıştı.
Ancak hükümetler bu eşiği geçmemeyi taahhüt etmiş olsa da birçoğu yeni fosil yakıt projelerini desteklemeye devam ediyor.
Küresel Fosil Yakıt Bilgi Tabanı ile Urgewald isimli Alman kuruluşun birlikte yaptığı bir araştırmaya nazaran petrol ve doğal gaz şirketleri 100 gigaton (100 milyar ton) karbondioksit emisyon potansiyeli olan yeni projeler geliştiriyor.
Yalnızca ABD’nin fosil yakıt potansiyeli 577 milyar ton düzeyinde hesaplanıyor, bunun büyük çoğunluğunun kömürden geldiği tabir ediliyor.
Rusya’nın potansiyelinin ise 490 milyar ton olduğu beliritliyor.
Bu listeye Çin, Hindistan ve Avustralya üzere çok sayıda ülke eklenebiliyor.