Suriye’de süreksiz hükümetin devlet kurumlarını tekrar canlandırılmasına yönelik çalışmaları sürat kazanırken ülkenin kuzeydoğusundaki Kürtler ve güneyindeki Dürzilerin sıkıntılarına ait siyasetini netleştirmemesi ülkede kaosa kapı aralıyor. Geçici Yönetim Başkanı Ahmet El Şara’nın “(Muhammed El Colani) Şam’da PYD/DSG heyeti görüşmesi sonrası kulislere olumlu bildiriler yansırken kuzeyde Suriye Ulusal Ordusu ile PYD/DSG silahlı kümeleri ortasında çatışmalar giderek şiddetleniyor. Bölgeye yönelik mümkün harekat ihtimaline karşı ABD’nin bölgeye asker, silah ve gereç sevkiyatı arttı. ABD ordusu, Kobani’de (Ayn el Arap) büyük bir askeri üs kurmak için bölgeye gereç taşıyor.
Suriye’nin güneyini denetim eden Dürziler ise HTŞ güçlerinin bölgeye girişini engellerken yeni bir anayasa ve sonrasında seçimler yapılana kadar silah bırakmayacaklarını açıkladı. Süreksiz idarenin hazırladığı yeni ulusal eğitim müfredatı ise etnik ve dini kümeler ortasında reaksiyon çekti.
Geçici idare tarafından Şam’da ülkedeki dini ve etnik kümelerle diyalog arayışı kapsamında görüşmeleri sürerken ülkenin kuzeyinde Türkiye dayanaklı SMO ile PYD/DSG kümeleri ortasında çatışmalar giderek şiddetleniyor. Çatışmalar daha çok Kobani ile Münbiç kentleri etrafı ile Tişrin barajı etrafında ağırlaşıyor.
Türk Silahlı Kuvvetleri’nin Kobani’ye muhtemel harekatı ve SMO’nun bölgede taarruzlarını arttırması üzerine ABD’nin bölgedeki askeri varlığını giderek arttırması dikkat çekiyor. Bölgeye son bir ay içinde yüzlerce tırla silah ve gereç sevk edildi. Başta Rakka ve Haseki olmak üzere bölgenin bir çok merkezine zırhlı araç ve tank sevkiyatı yapıldı.
Kobani’de üs inşasına başlandı
ABD öncülüğündeki Global Koalisyon, son olarak Kobani kent merkezi ve etrafına asker ve silah sevkiyatı yaptı. Kobani kent merkezindeki bir çok noktaya ise tank konuşlandırıldı. Bu kapsamda Kobani’de ABD tarafından büyük bir askeri üs inşasına başlandığı bildirildi. Üssün inşası için Kobani’ye onlarca TIR’la beton bloklar taşındı. Konvoyda prefabrik odalar, güvenlik kameraları, hendek kazma ekipmanları, beton bloklar ve yakıt tankları üzere lojistik materyallerin bulunduğu gözlendi.
Kobani kent merkezindeki bir otel ise Koalisyon’un karargahına çevrildi. ABD güçleri, TSK’nın 2019 yılında Resulayn ve Tel Abyad’a yönelik askeri harekatı öncesi Kobani’den çekilmişti. ABD ordusu, 5 yıl sonra Kobani’ye tekrar dönmüş oldu.
Şara-DSG görüşmesinde neler konuşuldu
Yönetimi ele geçirdikten sonra birçok etnik ve siyasi kümelerle görüşme gerçekleştiren Suriye’deki yeni yönetimin lideri Ebu Muhammed Colani (Ahmed el Şara) Şam’da PYD/DSG heyetiyle de evvelki gün bir ortaya geldi. ABD ve Fransa’nın nezaretinde bir askeri havaalanında gerçekleştirilen görüşmede üç bahsin ele alındığı öğrenildi. Bunların PYD/DSG’nin kontrolündeki bölgedeki petrol kuyuları ve üretim tesisi, PYD/DSG’nin gelecekteki durumu ile bölgeye özerklik ya da federasyon statüsü tanınmasına yönelik bahis başlıkları olduğu bildirildi. Görüşmelerin önümüzdeki günlerde de sürmesi konusunda mutabakata varıldı.
Demokratik Suriye Meclisi (MSD) Washington Temsilciliği Başkanı Bessam İshak, Şarku’l Avsat’a verdiği demeçte, DSG’nin Şam’daki toplantılarında “sadece askeri mevzuların ele alındığını ve uyum düzeneği ile ortak problemlerin görüşüldüğünü” söyledi. İshak, silahlı kümelerin Aralık ayında Halep’e girmesinden bu yana DSG kumandanlarının, kamplarda ve Tel Rıfat bölgesinde yaşayan Kürtleri teminat altına almak ve Halep’teki Kürt mahalleleri Pir Maksud ile Eşrefiye’nin sakinlerini korumak için HTŞ ile direkt ve daima temas halinde olduğunu belirtti.
İlk toplantı
DSG ile Şera ortasındaki görüşmeler Beşar Esad rejiminin 8 Aralık’ta devrilmesinden bu yana yapılan birinci görüşmeler olma özelliğini taşıyor. İshak, Şera’nın Suriyeli silahlı kümelerle yaptığı toplantılar ve DSG’nin toplantılara katılmaması ile ilgili olarak şunları söyledi:
“DSG lideri, Şera’nın muhalif grupların başkanlarıyla yaptığı toplantıya kendi askeri durumu nedeniyle katılmadı. Fakat kendisiyle yaptığı son görüşme resmiyet kazandı ve duyuruldu; bu da iki taraf ortasındaki meselelerin diyalog yoluyla çözüldüğüne dair olumlu bir gösterge.”
“Yeni bayrak göndere çekilecek”
Görüşmenin rastgele bir sorun yaşanmadan dostça bir halde gerçekleştiğini de vurgulayan İshak, DSG denetimindeki tüm bölgelerde Suriye bayrağının göndere çekileceğini söz etti.
Esad rejiminin düşmesinden bu yana Deyrezor’da Fırat Nehri’nin batısındaki bölgenin “güvenliğinin sağlandığını ve akabinde yeni idareye teslim edildiğini” de vurgulayan İshak, “Koordinasyonun sağlandığı birinci andan itibaren, özgür Suriye bayrağını yalnızca yeni idarenin bölgelerinde değil, Fırat’ın doğusu da dahil olmak üzere tüm Suriye topraklarında göreceğiz. Bunun Türkiye’nin denetimi altındaki başka bölgeleri de kapsamasını umuyoruz” diye konuştu.
Yeni idarenin ordu güçlerini bölgeye sokmadılar
Suveyda dahil Suriye’nin güneyindeki toprakları denetim eden Dürzi kümeler, yeni Şam idaresinin ordu güçlerini bölgeye sokmazken yeni anayasa ve seçimler yapılana kadar silah bırakmayacaklarını açıkladı. Dürziler, bölgede federasyon talep ederken Süveyda vilayetindeki Dürzi Operasyonları Kumandanı Beha El-Cemal, merkezi süreksiz idarenin silahlı güçlerini bölgeye sokmayacaklarını yeniledi. Cemal, “Ne kadar kalabalık olursa olsun, hiçbir kümenin Süveyda’ya girmesine müsaade vermeyeceğiz. Şayet rastgele bir akına uğrarsak ya da bize rastgele bir şey dayatılırsa, karşılık vereceğiz” diye konuştu.
Suriyeli Dürzi önder Hicri: Devlet kurulmadan silahlarımızı teslim etmeyiz
Dürzi toplumunun manevi lideri Şeyh Hikmet El Hicri ise silahlarını süreksiz Suriye idaresine teslim etmeyeceklerini açıkladı. Suriye’de silahların teslim edilmesi konusunun konuşulmasının çok erken olduğunu söz eden Hicri, mevzuya ait soruyu şöyle yanıtladı:
“Devlet kurulmadan ve anayasamız yazılmadan silahların teslim edilmesi mutlaka kabul edilemez. Bu, haklarımızın teminat altına alınması için kuraldır. Silahların teslimi konusunu konuşmak için şimdi çok erken. Devlet, sivil bir Hükümet olmalı. Herkesin sürece dahil edilmemesi durumunda mevcut durumla ilgili tasalarımız var. Biz, insanların özgürlüklerine hürmet duyan bir devlet inşa etmek için herkesle birlikte çalışmaya kararlıyız. Süreksiz değil, kalıcı bir istikrar devleti kurma sürecindeyiz. Gelecekte bizi geriye götürebilecek rastgele bir açığı önlemek için Suriye devletinin oluşturulmasında milletlerarası gözleme gereksinimimiz var.”
Yeni eğitim müfredatı reaksiyon çekti
Yeni Suriye idaresinde Ulusal Eğitim Bakanlığı’nın, ilkokul 1. sınıftan ortaokul 3. sınıfa kadar tüm eğitim kademeleri için uygulanacak yeni müfredat değişikliği birçok etnik ve azınlığın reaksiyonuna neden oldu. Ülkenin güneyindeki Dürziler ile Kuzeydoğu bölgesinde yaşayan başta Kürtler olmak üzere birçok etnik kesim, yeni müfredatın kaldırılması için halkı meydanlara davet etti. Dürzilerin öncülük ettiği Süveyda kentinde “Devrimci Güçler” ismiyle yayınlanan bildiride, tüm Suriyeliler, cuma günü meydanlara davet edildi. Açıklamada, “Eğitim Bakanı ve eğitim müfredatına müdahale eden tüm grupların misyondan alınmasını talep ediyoruz. Zalim, devrilmiş rejimle ilişkili her şeyin kaldırılmasına karşı değiliz, lakin tarihi çarpıtmayı, müfredatı dini hale getirmeyi ve İslam dışındaki dinleri “sapkın” olarak tanımlayarak mezhebi çatışmaları körüklemeyi mutlaka reddediyoruz. Bu, toplumun ve devletin inşasını tehdit etmektedir. Misyondan alındıktan sonra, bu bireyler hakkında tüzel davalar açılmasını talep ediyoruz, zira süreksiz hükümet olarak yetkilerini aşmışlardır. Müfredatta yapılan birtakım değişiklikler, Suriye’de bir DAIŞ hilafeti kurma eforunu açıkça göstermektedir. Bu değişiklikler, Allah’ın kelamını tahrif etmeyi ve başka semavi dinleri tekfir etmeyi içeriyor.”
“Hilafetin ön hazırlığı”
Yeni Suriye hükümetinin yeni müfredatla, “hilafet rejiminin ön hazırlığını uygulamaya çalıştığı” ileri sürülürken müfredatta yapılan çarpıcı değişiklikler şöyle sıralandı:
- Cemal Paşa’nın astığı Aydınlar çıkarıldı.
- Zenobia ve başka Suriyeli bayan öncüler çıkarıldı.
- Hammurabi Kanunları kaldırıldı.
- Suriye medeniyetindeki ilah ve tanrıçalar çıkarıldı.
- “Doğru yol uygunluğun yoludur” tabiri “İslam’ın yolu” olarak değiştirildi.
- “Gazaba uğrayanlar, sapıtanlar” sözü “Yahudiler ve Hristiyanlar” olarak değiştirildi.
- Faaliyetlerde yalnızca “Selamün aleyküm” sözüne müsaade verildi.
- Mitolojik metinlerdeki “Güneşe Yakarma” sözü kaldırıldı.
- “İnsan vatanını savunurken canını feda eder” sözü, “Allah yolunda canını feda eder” olarak değiştirildi.
- “İnsanlık kardeşliği” sözü “İman kardeşliği” olarak değiştirildi.
- “Kim bu büyük günahlardan birini yapar ve helal sayarsa, ahirette cezası…” sözü “Kim bunu yaparsa, küfre düşer ve cezası cehennemdir” olarak değiştirildi.
- “Ali kerremallahu vechehu” sözü “Radıyallahu anh” olarak değiştirildi.
- “Şeriat ve kanun” sözünde “kanun” kaldırılarak yalnızca “şeriat” bırakıldı.
- “Doğanın cömertliği” tabiri “Allah’ın cömertliği” olarak değiştirildi.
- Hayatın kökeni ve yeryüzündeki evrimiyle ilgili ders kaldırıldı.
- Beynin evrimi ile ilgili paragraf büsbütün kaldırıldı.
- “Vatan toprağını savunan bahadır kişi” tabiri “Allah yolunda savunan kişi” olarak değiştirildi.
- “Telefon konuşmalarında “selam” ile başlamanın mecburî hale getirilmesi.
- “Şehit, vatanı savunurken öldürülen kişi” tabiri “Allah’ın kelamını yüceltmek için öldürülen kişi” olarak değiştirildi.